Ngành điều đối mặt với khó khăn thiếu nguyên liệu sản xuất

Mặc dù Việt Nam xuất khẩu 347.000 tấn điều nhân trong năm 2016, đạt kim ngạch 2,84 tỷ USD, cao nhất từ trước đến nay nhưng để đạt được mục tiêu 3 tỷ USD năm 2017, ngành điều gặp không ít khó khăn.

Giá hạt điều thô tăng cao, nông dân hết điều để bán. Ảnh: Đình Huệ/TTXVN

Đó là thiếu nguyên liệu sản xuất, rủi ro từ các hợp đồng nhập khẩu và áp lực rào cản từ thị trường xuất khẩu.

* Thiếu nguyên liệu sản xuất

Theo dự kiến của Hiệp hội điều Việt Nam (VINACAS), cả nước sẽ xuất khẩu 360 nghìn tấn nhân điều vào năm 2017, với kim ngạch đạt 3 tỷ USD.

Tuy nhiên mới đây, VINACAS cho biết, lượng tồn kho điều thô trong nước tới thời điểm đầu tháng 1-2017 còn khá thấp, trong khi mùa vụ năm nay dự báo sẽ tới trễ. Đáng chú ý, thu hoạch rộ vụ điều tại Bình Phước sẽ vào cuối tháng hai (âm lịch) năm 2017 nhưng sản lượng rất khó đánh giá bởi yếu tố thời tiết, đặc biệt hiện tượng thời tiết ENSO đặc trưng trong năm nay.

Để đối mặt với khó khăn thiếu nguyên liệu sản xuất, VINACAS cho rằng, các doanh nghiệp sẽ phải cân đối, nhập khẩu thêm nguyên liệu để sản xuất cho tới đầu vụ 2017.

Cũng theo thống kê của Tổng cục Hải quan, lũy kế từ đầu năm đến giữa tháng 2, lượng điều xuất khẩu của Việt Nam đạt gần 22 nghìn tấn, tương đương với 198 triệu USD. Tuy nhiên, Việt Nam chi tới 172 triệu USD để nhập khẩu gần 68 nghìn tấn nguyên liệu điều. Theo đó, lượng điều nhập khẩu về gấp hơn 3 lần lượng điều xuất khẩu.

Trước đó vào năm 2016, Việt Nam cũng đã nhập khẩu một lượng điều lớn nhất từ trước đến nay, với hơn 1 triệu tấn, tăng 14% so với năm trước và gấp 3 lần so với lượng điều xuất khẩu được.

Tuy nhiên, việc nhập khẩu lượng lớn điều thô kéo theo những tiềm ẩn rủi ro cho doanh nghiệp trong vấn đề thanh toán quốc tế. Cụ thể, nhiều doanh nghiệp nhập khẩu đã ký hợp đồng với Việt Nam nhưng không thực hiện hợp đồng hoặc trì hoãn giao hàng. Doanh nghiệp trong nước theo đó buộc phải hủy hợp đồng xuất khẩu điều nhân do không có nguyên liệu để chế biến, gây ảnh hưởng đến uy tín của doanh nghiệp.

VINACAS cho rằng, tình trạng này có thể còn tiếp diễn trong thời gian tới nguyên liệu nội địa không đủ đáp ứng cho nhu cầu sản xuất.

* Giải pháp

Để đáp ứng mục tiêu xuất khẩu đề ra và giải quyết bài toán nguyên liệu tăng thêm này, các doanh nghiệp chế biến điều đã đưa ra giải pháp tăng nguồn nguyên liệu phải nhập khẩu lên 200.000 tấn, đạt 1,3 triệu tấn nguyên liệu điều thô nhập khẩu phục vụ cho chế biến. Song song với việc tăng sản lượng điều nhập khẩu thì chất lượng nguyên liệu cũng phải giữ vững để hạn chế phần khấu hao và thiệt hại do điều chua, ẩm mốc, kém chất lượng.

Đặc biệt là các doanh nghiệp thu mua điều tiếp tục hướng dẫn nông dân thâm canh điều, ghép cải tạo các vườn điều lớn tuổi để cải thiện chất lượng hạt điều song song với nâng cao sản lượng. Bên cạnh đó, doanh nghiệp chế biến điều cũng đẩy mạnh hợp tác sản xuất, liên kết 4 nhà tạo vùng nguyên liệu vững chắc trong nước song song với quan hệ đa phương với các Hiệp hội hạt quốc tế, nắm vững thị trường xuất khẩu cũng như chủ động hơn về giá xuất khẩu điều trong thời gian tới.

Ngoài ra, theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, năm 2017 sẽ diễn ra hiện tượng ENSO (pha trộn giữa hiện tượng El Nino và LaNina), nắng nóng kết hợp với mưa kéo dài, mùa khô ngắn hơn, do đó các doanh nghiệp trong thời gian tới phải đầu tư thêm sân phơi, máy bắn màu để phục vụ cho phơi điều trong điều kiện thu hoạch gặp mưa, ẩm mốc; tăng cường đầu tư thiết bị để rút ngắn thời lượng chế biến điều so với trước đây để xử lý kịp thời nguồn nguyên liệu nhập khẩu có độ ẩm cao./.

Tuấn Anh

Nguồn: Vietnam+/ TTXVN (tổng hợp)